Pojęcie „wychowanie” należy do podstawowych w pedagogice. Jest ono świadomym, celowym i specyficznym działaniem pedagogicznym rodziców i nauczycieli, zmierzającym do osiągnięcia zmian w rozwoju umysłowym, społecznym, kulturalnym i duchowym jednostki. Wychowanie więc możemy określić jako proces długotrwały, na przebieg którego mają wpływ czynniki wzajemnie się warunkujące i działające w różnorakich powiązaniach oraz współzależnościach. Istotą tego procesu jest wprowadzanie dziecka w świat pożądanych wartości, wartości moralnych pełniących rolę życiowych drogowskazów. Ukazując wychowankom piękno, dobro, prawdę, uczciwość, przyjaźń, tolerancję, budząc poczucie przynależności do rodziny, pomagamy kształtować jego osobowość.
Wiek przedszkolny jest najbardziej znaczącym okresem w życiu dziecka dla stymulacji jego rozwoju. Pierwszym etapem, a równocześnie miejscem, w którym rozpoczyna się proces wychowania jest dom rodzinny, a niezastąpionymi nauczycielami i wychowawcami dzieci są ich rodzice. Prawidłowy przebieg procesu wychowawczego zależy właśnie od nich. Osobowość dziecka oraz jego sposoby zachowania i reagowania kształtują takie czynniki jak warunki bytowe, stosunki między dorosłymi w otoczeniu rodzinnym dziecka, grono osób towarzyszących w zabawie oraz wiele innych elementów współczesnego świata. Ponadto rozwój uwarunkowany jest w pewnym stopniu zespołem wrodzonych cech indywidualnych dziecka, które ulegają zmianom w trakcie wychowania.
Drugim etapem procesu wychowawczego jest środowisko przedszkolne, które jest pierwszym ogniwem edukacji wzajemnego współżycia w grupie rówieśniczej, naukę relacji, zasad, ról jakie pełnią poszczególni członkowie małej społeczności. Kontakt dziecka z otoczeniem społecznym wyzwala chęć do naśladownictwa i identyfikacji zachowań. W nim dziecko poszukuje wzorów, by potem kierować się nimi w dalszym życiu, w nim poszukuje swojej tożsamości.
Przedszkole w świetle polskiego prawa, uchwał i ustaw ma wspierać rodzinę poprzez wypełnianie zadań opiekuńczych, wychowawczych i dydaktycznych. Traktuje dziecko podmiotowo, czyli akceptuje jego indywidualne potrzeby, odczucia, możliwości, umiejętności, pobudza do aktywności własnej, wyrabia poczucie własnej wartości, odpowiedzialności, rozwija poczucie więzi społecznej i współodpowiedzialności. Charakterystyczne dla dzieci w tym wieku: naturalna aktywność, ciekawość, skłonność do naśladownictwa, wrażliwość emocjonalna, to czynniki, które stwarzają korzystne warunki do osiągnięcia zamierzonych celów oraz pozytywnych efektów działań wychowawczych.
Aby wychowanie dziecka nie toczyło się dwubiegunowo. Potrzebna jest dobrze zorganizowana współpraca przedszkola z domem rodzinnym. Będzie ona przebiegała prawidłowo, gdy będzie wspólnie uzgodniona spójność w systemie wychowania po to, by kontynuować dotychczasowe osiągnięcia rodziców. W tym względzie należy wspólnie ustalić hierarchią wartości, którymi należy się kierować w wychowaniu dziecka, aby mogło się ono odnaleźć w istniejącej rzeczywistości oraz było dobrze przygotowane do twórczego, odpowiedzialnego i odważnego tworzenia przyszłości.
Wartości wiążą się z pewnymi zasadami, normami, które należy przestrzegać. Dla dzieci ważne jest, aby te wymagania były jasne i jednoznaczne. Ważne jest, aby były dostosowane do wieku i etapu rozwoju dziecka. Dzieci w przedszkolu wchodzą w swój pierwszy społeczny świat. Tutaj powinny się nauczyć przestrzegać zasad współżycia w grupie, aby w przyszłości umieć kochać, szanować, pomagać i nie krzywdzić innych.
Program wychowawczy „Dobry Przedszkolak” - to propozycje oddziaływać wychowawczych, które mają na celu poprawę jakości pracy edukacyjnej, uwzględniając potrzeby społeczności przedszkolnej - dzieci, rodziców, środowiska oraz pracowników. Określa wartości jakimi powinniśmy się kierować w stosunku do naszych wychowanków, ich rodziców, jakie normy postępowania, czy zachowania są pożądane, aby dziecko umiało funkcjonować w środowisku zgodnie z przyjętymi normami społecznymi. Będzie on spełniać niewątpliwie swoją rolę, jeżeli zarówno nauczyciele, dzieci, rodzice będą podmiotami tego procesu. Cel główny programu to: stwarzanie warunków do pełnego rozwoju osobowego każdego z naszych wychowanków, zgodnie z ich wrodzonym potencjałem i możliwościami w relacjach ze środowiskiem społeczno-kulturowym i przyrodniczym.
Maria Jolanta Bizub i Grażyna Wasilewska